Kosmiczne radary z Pracowni Technik Radiolokacyjnych
1 sierpnia 2025 r. pod kierownictwem dr. hab. inż. Konrada Jędrzejewskiego, prof. uczelni z Wydziału Elektroniki i Technik Informacyjnych Politechniki Warszawskiej rozpoczął się projekt pt. „Bistatyczny radar bardzo dalekiego zasięgu do monitorowania obiektów w przestrzeni kosmicznej” (akronim: BiRaKos). Projekt jest finansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach programu pod nazwą Nowe technologie w obszarze bezpieczeństwa i obronności państwa kryptonim PERUN.
Celem projektu BiRaKos jest zaprojektowanie i wybudowanie demonstratora nowatorskiego radaru bardzo dalekiego zasięgu, który umożliwi detekcję i śledzenie satelitów oraz tzw. śmieci kosmicznych, poruszających się na niskich orbitach okołoziemskich (LEO – ang. Low-Earth Orbit, do ok. 2000 km). W ramach konkursu NCBR 1/PERUN/2023 dotychczas tylko dwa wnioski spośród 199 złożonych uzyskały dofinansowanie – w tym projekt BiRaKos! Wartość projektu wynosi ogółem 48 686 972,00 zł, z czego dofinansowanie projektu dla Politechniki Warszawskiej wynosi 13 357 150,00 zł. Przedsięwzięcie realizuje konsorcjum, którego liderem jest Politechnika Warszawska. W skład konsorcjum wchodzą ponadto: Centrum Badań Kosmicznych PAN, PIT-RADWAR S.A., SpaceForest Sp. z o.o., XY-Sensing Sp. z o.o. Decyzją Rektora Politechniki Warszawskiej projekt został uznany za priorytetowy.
Największym wyzwaniem w realizacji projektu jest opracowanie koncepcji pracy systemu
oraz metod przetwarzania sygnałów, umożliwiających obserwację bardzo szybkich i odległych obiektów – zarówno satelitów, jak i tzw. śmieci kosmicznych. Równie istotnym zadaniem
jest budowa unikatowego odbiornika w postaci ogromnego szyku (pola) antenowego, składającego się z około 4000 anten rozmieszczonych na powierzchni około 50 × 50 metrów. Konstrukcja ta pozwoli na odbiór niezwykle słabych sygnałów odbitych od obiektów znajdujących się w przestrzeni kosmicznej. Odbiornik zostanie zlokalizowany przy Ośrodku Badań Lotniczych i Kosmicznych Politechniki Warszawskiej, obok lotniska w Przasnyszu.
W ramach projektu powstanie również demonstrator nadajnika umożliwiający skuteczne „oświetlanie” obiektów kosmicznych.
Projekt jest efektem kilkuletnich prac nad pasywną radiolokacją obiektów kosmicznych, prowadzonych przez zespół pracowników, doktorantów i studentów z Pracowni Technik Radiolokacyjnych PW, kierowany przez dr. hab. inż. Konrada Jędrzejewskiego, prof. uczelni. Prace te realizowane są we współpracy z Centrum Badań Kosmicznych PAN. Krótkie podsumowanie dotychczasowych badań można znaleźć w publikacji: K. Jędrzejewski, "Emerging Trends in Radar: Passive Radiolocation of Space Objects in Low-Earth Orbits," IEEE Aerospace and Electronic Systems Magazine, vol. 40, no. 6, pp. 90-94, June 2025.